Çalışmada 1814-1922 yılları arasında Milas kazasında görev yapan müftüler kronolojik süreklilik ve değişim temelinde ele alınmış, görev süreleri ve değişme sebepleri üzerinde durulmuştur. Arşiv kaynaklarının verdiği imkânlara bağlı olarak Milas’ta müftülük yapan Mehmet Rüşdü Efendi (30 Mart 1891-28 Temmuz 1911) ile Mehmet Sadık Efendi (5 Kasım 1911-1 Kasım 1922) ayrıntılı ele alınmıştır. İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi ve Osmanlı Arşivindeki defterler ve belgelerle vilayet ve devlet salnamelerine göre tahsilleri, kariyerleri ve mahallî işlevleri ortaya konulmuştur. Her ikisinin uzun yıllar görev yaptıkları, ilaveten çeşitli komisyon ve meclislerde başkan ve üye olarak görev aldıkları, geçici vekillikler ve dinî görevlerde bulundukları, önemli işlevleri yerine getirerek nüfuzlarını devam ettirdikleri tespit edilmiştir. II. Mahmut Dönemi’nde (1808-1839) müftülerin uygunsuz hareket ve icraat ile vefat gibi sebeplerle sık sık değiştirildikleri için kısa süreli görev yaptıkları, Abdülmecit döneminde (1839-1861) daha uzun süre görevde kaldıkları, değiştirilmelerinde vefatlarının ağırlıklı etkili olduğu, Abdülaziz (1861-1876) ve II.Abdülhamit (1876-1909) dönemlerinde seleflerine göre çok daha uzun süre görev yaptıkları, değiştirilmelerindeyine vefatların ağırlıklı etkili olduğu, 1910 yılına kadar ilmiye tahsisatından müftülük maaşı almadıkları görülmüştür. Kaza müftülerini ele alan çalışmaların yeterli sayıda olmamasını da dikkate alan araştırma, ağırlıklı olarak İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi ve Osmanlı Arşivi belgeleri üzerine bina edilmiştir. İlaveten ilgili diğer kaynaklardan da yararlanılmıştır.
In the study, the muftis who served in the Milas district between 1814 and 1922 were discussed on the basis of chronological continuity and change, and their terms of office and the reasons for change were emphasized. Depending on the possibilities provided by archival sources, Mehmet Rüşdü Efendi (30 March 1891-28 July 1911) and Mehmet Sadık Efendi (5 November 1911-1 November 1922), who served as muftis in Milas, were discussed in detail. Their education, careers and local functions are revealed according to the provincial and state yearbooks with the books and documents in the Istanbul Mufti’s Office Meshihat Archive and the Ottoman Archive. It has been determined that both of them served for many years, additionally served as presidents and members of various commissions and assemblies, held religious positions, and maintained their influence by fulfilling important functions. During the Mahmud II period (1808-1839), muftis served for short periods of time because they were frequently replaced due to improper actions and practices, and deaths, and during the Abdülmecit Period (1839-1861), they remained in office for longer periods of time, and their deaths had a major impact on their replacement. It has been observed that during the reigns of Abdülaziz (1861-1876) and Abdülhamit II (1876-1909), they served for much longer periods than their predecessors, their changes were largely influenced by deaths, and they did not receive a mufti salary from the ilmiye allocation until 1910. Taking into account the lack of sufficient number of studies on district muftis, the research is mainly based on the documents of the Istanbul Mufti's Office Meşihat Archive and the Ottoman Archive. Additionally, other relevant sources were also used.
