1973-1975 YILLARI ARASI TURANCILIK VE DIŞ TÜRKLER KONUSUNUN TÜRK ŞİİRİNE YANSIMASI: ÖTÜKEN DERGİSİ ÖRNEĞİ


Creative Commons License

Gök H. H., pulat a.

Folklor akademi dergisi (Online), cilt.5, sa.1, ss.78-100, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 5 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.55666/folklor.1031500
  • Dergi Adı: Folklor akademi dergisi (Online)
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.78-100
  • Uşak Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Turancılık fikri, Osmanlı Döneminde 19.yy’dan itibaren romantik tarzda Türk şiirinde yoğun bir şekilde işlenmiştir. Cumhuriyet’in ilanından 1944 Irkçılık- Turancılık Davası’na kadar geçen süreçte ise kavram, Hüseyin Nihal Atsız ve onun çevresinde teşekkül eden Türkçü- Turancı fikir adamlarının ortaya koyduğu makale, deneme ve şiir gibi farklı yazı türleriyle etki alanını geliştirmiştir. 1970’li yıllara gelindiğinde ise Turancılık fikri ve Türkiye dışındaki Türkler meselesi, Türk düşünce hayatında canlılığını korumakla birlikte, şiir türünde pek çok Türkçü şairin eserine konu olmuştur. Bu çalışma 1973-1975 yılları arasında Ötüken dergisi örneğinden hareketle Turancılık fikri ve Dış Türkler konusunun Türk şiirine yansımasını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ötüken dergisinde yayımlanan şiirlere yönelik alan yazınında, Turancılık ve Dış Türkler konusunun inceleme nesnesi olmadığı görülmektedir. Araştırma, bu yönüyle edebiyat tarihçiliği ve konuyla ilgili diğer sosyal bilimler alanlarına katkı sunması bakımından özgün bir çalışmadır. Çalışmada veri toplama aşamasında Ötüken dergisinin 1973-1975 yılları arasındaki tüm sayıları doküman inceleme yöntemine göre ele alınmıştır. İnceleme sonucunda ortaya çıkan şiirlerde, içerik analizi yöntemi kullanılarak Turancılık fikri ve Dış Türkler konusu ortaya konmuştur. Turancılık fikri; “Turancılık Fikrinin Bir Ülkü Olarak Ele Alındığı Şiirler”, “Turancılık Kavramının Türk Vatanı/Yurdu Olarak Değerlendirildiği Şiirler” olmak üzere iki başlıkta ortaya konmuştur. Dış Türkler konusu ise “Esir Türk Yurtları” olarak tek başlıkta ele alınmıştır. Ötüken dergisinde 1973-1975 yılları arasında toplam 45 şiirin Turancılık fikri ve Dış Türkler konusuyla ilgili olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışmada en fazla şiirin esir Türk yurtları ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Gavseddin Koçak, Elmas Yıldırım, Refet Körüklü, Murat Çetin, Mustafa Türker, Osman Nuri Kurt, Mustafa Kayabek, Taylan Dermiutku ve Bahtiyar Körbahtı isimli şairlerin Turancılık ve Dış Türkler konusunda birden fazla şiiri olduğu tespit edilmiştir. Ötüken dergisi, bu yönüyle 1970’li yılların başında Türkçü ve Turancı fikrin şiir türü aracılığıyla edebî alanda varlık göstermesinde önemli bir görevi yerine getirmiştir.
The idea of Turanism has been intensely processed in Turkish poetry in the romantic style since the 19th century in the Ottoman Period. From the proclamation of the Republic until the 1944 Racism-Turanism Case, the concept has gained an important place in Turkish intellectual life as a result of Hüseyin Nihal Atsız and the Turkist intellectuals and publications formed around him. When it comes to the 1970s, the idea of Turanism and the issue of Turks outside of Turkey has been the subject of many Turkist poets' works in the form of poetry, which is one of the literary genres, although it maintains its vitality in Turkish intellectual life. This study aims to reveal the reflection of the Idea of Turanism and Foreign Turks on Turkish poetry, based on the example of Ötüken journal between 1973- 1975. It is understood that the subject of Turanism and Foreign Turks is not an object of study in the literature on the poems published in Ötüken journal. In this respect, the study is an original study in terms of contributing to the field of literary historiography and other social sciences related to the subject. In the study, during the data collection phase, all the issues of Ötüken journal between the years 1973-1975 were handled according to the document analysis method. In the poems that emerged as a result of the analysis, the idea of Turanism and the subject of Foreign Turks were revealed by using the content analysis method. The idea of Turanism; It has been put forward under two titles as "Poems in which the Idea of Turanism is Treated as an Ideal" and "Poems in which the Concept of Turanism is Considered as a Turkish Homeland/Homeland". The subject of Foreign Turks, on the other hand, was dealt with under a single title as "Prisoner Turkish Dormitories". Ötüken journal, it was revealed that 45 poems in total between 1973-1975 were related to the idea of Turanism and Foreign Turks. In the study, it is understood that most of the poems are related to the captive Turkish dormitories. It has been determined that the poets named Gavseddin Koçak, Elmas Yıldırım, Refet Körüklü, Murat Çetin, Mustafa Türker, Osman Nuri Kurt, Mustafa Kayabek, Taylan Dermirutku and Bahtiyar Körbahtı have more than one poem on Turanism and Foreign Turks. With this aspect, Ötüken journal has fulfilled an important task in the early 1970s in the presence of Turkist and Turanist ideas in the literary field through the genre of poetry.