Kütahya İli Altıntaş İlçesi’nin Halk Mimarisinden Örnekler “Çamaşırhane ve Çeşmeler”


Acar T.

Turkish Studies - Social Sciences , cilt.16, sa.3, ss.847-881, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Kırsalda yöre sakinleri barınmak için inşa ettiği konutlar dışında günlük ihtiyaçları için çamaşırhane,çeşme, ambar, fırın ve köy odaları gibi konut eklentisi ya da ortak kullanıma açık çeşitli yapılar inşaetmişlerdir. Bu yerleşimlerde yapı üretiminde kullanılan temel malzemeler insanların kolaylıklaulaşabileceği, doğadan elde edilen malzemeler olmuştur. Yapılar yerel işgücü ile birlikte, taş, toprak gibidoğal yapı malzemeleriyle inşa edilmiştir. Doğal malzemelerle inşa edilen bu yapıların, hayatlarını devamettirebilmeleri ve işlevlerini sürdürebilmeleri, sürekli bakım ve onarımlarının yapılması ve kullanımlarınındevam etmesi ile mümkün olacaktır. Çalışmamızda, Kütahya iline bağlı Altıntaş ilçesindeki köylerde yer alançeşme ve çamaşırhaneler mimari özellikleri ile değerlendirilmiştir. Altıntaş ilçesindeki bu yapılarında, inşamalzemesi, yapı tarzı ve fonksiyonları bakımından benzerliklerin olduğu görülmüştür. Yöre sakinlerininortak kullanımı için tasarlanmış bu yapılar, 20. yüzyılda, doğal ve beşeri ortamın etkisiyle şekillenen yapımalzemeleri ve tarzları sosyal, kültürel, ekonomik, teknolojik gelişmelerin etkisi ve bilginin gelişmesiyledeğişim sürecine girmiştir. Doğal yapı malzemesinin etkili olduğu bu yapılarda çevreye uyum sağlanmış veyerel işgücü kullanılmıştır. Ancak gelişen bilim ve teknolojinin etkisiyle bu yapı malzemelerinde, yapıtarzlarında ve fonksiyonlarında doğal ortamın belirleyiciliği zamanla değişmeye ve azalmaya başlamış, bubağlamda yapılarda tamamen olmasa da yer yer modern malzemeler kullanılmıştır. Somut olmayan kültürelmiras değerlerinin hayat bulduğu bu yapılar, toplumda koruma konusundaki bilincin henüz yeterincegelişmemiş olması, ilgisizlik ve özellikle kırsal alanlardaki kullanıcıların yaşadıkları çevreleri terk etmeleri,teknolojik gelişmelerle başlayan modernleşme, vb. sorunlar karşısında her geçen gün yok olmaktadırlar.
In addition to the residences built to shelter the local residents in the countryside, they have built various buildings for their daily needs such as laundry, fountains, warehouses, bakeries and village rooms,which are either residential add-ons or open to common use. The basic materials used in building productionin these settlements were materials that people can easily reach and obtained from nature. The buildings werebuilt with natural building materials such as stone and soil, together with local labor. These structures, whichare built with natural materials, will be able to continue their lives and function, and their continuousmaintenance and repairs and their continued use will be possible. In this study, the fountains and laundries inthe villages of Altıntaş district of Kütahya province were evaluated with their architectural features. It hasbeen observed that these buildings in Altıntaş district have similarities in terms of construction material,building style and functions. These buildings, designed for the common use of local residents, have entered aprocess of change in the 20th century, with the impact of social, cultural, economic, technologicaldevelopments and the development of knowledge in building materials and styles shaped by the effect of thenatural and human environment. In these buildings, where natural building materials are effective, theenvironment is adapted and local labor is used. However, with the effect of developing science andtechnology, the determination of the natural environment in these building materials, building styles andfunctions has started to change and decrease over time, in this context, modern materials have been used inthe buildings, although not completely. These structures, in which intangible cultural heritage values come tolife, are not yet sufficiently developed in the society about conservation, indifference and especially the usersin rural areas leave their environments, modernization that starts with technological developments, etc. theydisappear every day in the face of problems.