Günümüzde bir eğlence unsuru olarak görülen danslar ilkel zamanlarda bir ibadet unsuru olarak ortaya çıkmıştır. İlk başlarda tanrıları memnun etme veya onların gazabından korunma amacıyla icra edilen bu danslar, daha sonraki aşamada tanrıya ulaşma ve onunla bir olama amacı taşımıştır. İnsanlar, bu amaca ulaşabilmek için de dinî danslarında tabiatı ve hayvanları taklit etmişlerdir. Hayvanların davranışlarını gözlemleyen insanlar onlara karşı kimi zaman bir korku kimi zamansa hayranlık duymuşlardır. Bu korku ve hayranlık hissi insanın hayvan ile özdeşleme ve onun meziyetlerini edinme çabasını ortaya çıkarmıştır. Bu özellikleri edinmenin de ancak hayvan hareketlerini taklit etmekle olacağına inanmıştır. Nitekim bu durum, günümüzde sergilenen dinî dansların figürlerinde, ilahilerinde ve bu ilahilerin içerdikleri sözlerle de desteklenmektedir. Bu nedenle çalışmada, Anadolu sahasında yer alan Türk dinî danslarının tespiti yapılarak bu danslarda sembolize edilen hayvanların hangileri olduğu ve bu hayvanların Türk İslam kültüründe ne anlama geldiği gibi sorulara yanıt bulmak amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için de nitel araştırma yöntemine başvurularak, konu ile ilgili yazılı ve görsel materyallerin incelenmesini ve çözümlenmesini içeren doküman incelemesi ve eleştirel söylem analizi teknikleri kullanılmıştır. Ayrıca söz konusu dinî dansların görüntüleri Kare kod (QR kod) sistemi ile çalışmaya eklenmiştir. Çalışmamızda, genel olarak Anadolu sahasındaki Türk dinî dansları ve bu danslarda görülen hayvan sembolizmi tartışılacaktır.
Dance, which emerged as an entertainment element today, was seen as an element of worship in primitive times. The dances, which were performed to please the gods or to protect them from their wrath in the first years, aimed to reach the god and become one with him in the following years. In order to achieve this goal, people imitated nature and animals in their religious dances. People observing the behavior of animals sometimes felt fear and sometimes admiration for them. This feeling of fear and admiration has revealed the human effort to identify with the animal and acquire its virtues. They believed that acquiring these features could only be achieved by imitating animal movements. This situation is also supported by the figures and hymns of the religious dances exhibited today and the words these hymns contain. For this reason, this study aimed to find answers to questions such as which Turkish religious dances in the Anatolian area are, the animals symbolized in these dances and what these animals mean in Turkish-Islamic culture. In order to achieve this aim, document analysis and critical discourse analysis techniques, which include the examination and analysis of written and visual materials related to the subject, were used by applying the qualitative research method. In addition, the images of the religious dances in question were added to the study with the QR code system. In our study, Turkish religious dances in the Anatolian area and the animal symbolism seen in these dances were discussed.
