Mektup romanın edebi bir tür olarak geçmişi Cicero ve Ovid’le birlikte Batı edebiyatında AntikRoma’ya kadar gitmektedir. Bununla birlikte, her dönemde az ya da çok mektup roman örneklerideğişik ulusal edebiyatlarda yerini almıştır. Bu çalışmada, hem geleneksel romanın ilk örnekleriarasında kabul edilen, hem de bir mektup roman örneği teşkil eden İngiliz edebiyatından SamuelRichardson’nun Pamela (1740) ve yine bir mektup roman örneği olan Türk edebiyatından HalideEdip Adıvar’ın Handan (1912) isimli eserleri karşılaştırmalı bir yöntemle incelenmektedirler.Çalışmada eserler öncelikle tematik olarak ve daha sonra kadın kahramanların psikolojisini ele alışşekilleri açılarından kıyaslanmakta, benzer ve farklı noktalar değerlendirilmektedir. Böylece bu ikieserin incelenmesinden yola çıkarak farklı kültürlerde, dillerde ve edebiyatlarda mektup romanınyukarıda bahsi geçen unsurları ele alış yöntemi ortaya konmakta ve bunun sonucunda ortaya çıkandeğerlendirmeler karşılaştırmalı edebiyat bağlamında yeni yorumlara ışık tutmaktadır. Bu bağlamdailk bakışta, Pamela ve Handan romanlarının mektup roman türünde kaleme alınmaları ve temaolarak aşk üzerinde durmaları onların ortak noktaları olarak ön plana çıksa da yapılan incelemesonucunda her iki romandaki erdem temasının ve karakterlerin kadın psikolojisini ele almayaklaşımlarının romanların kahramanlarına bağlı olarak farklılık gösterdiği anlaşılmaktadır. Budurumun başlıca sebebi, her iki romandaki kadın kahramanların hayata bakış açılarının ve dünyagörüşlerinin birbirinden farklı olmasıdır.
The history of epistolary novel goes back to Ancient Rome with Cicero and Ovid. In addition to this, there have been always the examples of epistolary novels in different national literatures in every period. In this paper the English epistolary novel Pamela (1740), which was written by Samuel Richardson and accepted as one of the few examples of first English novels, and the Turkish epistolary novel Handan (1912), which was written by Halide Edip Adıvar, are studied through a comparative method. In this study, these works are compared and contrasted at first thematically and then from the point of women psychology. Therefore, the handling ways of epistolary novel to these matters in different cultures, languages and literatures are firstly presented and then the consequent evaluations are shed light on comparative literature. In this context, though it seems that the epistolary novel form and the love theme are foregrounded as the common denominators for Pamela and Handan at first sight, it is later seen through the study that their handling of the concept of virtue and women pscychology differ from each other depending on heroine of the each novel. The main reason behind this situation is that the heroine of the each novel looks at the world from a different ankle and has also a different world view.
