Research Information System
Kitap Dünyası, Uşak, 2023
Dilleri ve renkleri insanların aralarında bir tanışma vesilesi kılan Allah'a
hamd, O’nun Arapça olarak indirdiği Kur’an’ı insanlara aktaran Hz. Muhammed’e
(s.a.v.), âline ve ashabına salât ve selam olsun.
Edebiyat ve şiir her millet ve medeniyet için beşeri ilimlerin en önemlilerindendir.
Bu ikisi toplumların kültür ve medeniyet alanındaki gelişmişliğinin
ölçütleri arasında yer alır. Dilin kurallarının ve üsluplarının vazedilmesinin
en önemli nedenlerinden birisi de o dildeki edebiyat ve şiirin güzelliğini
göstermektir.
Arap edebiyatı, özellikle Câhiliye ve sadru'l-İslam dönemlerinde başta
oryantalistler ve Arap olmayan yazar ve şairler olmak üzere, Müslüman ve
gayrimüslim dilbilimciler ve araştırmacılar için büyük önem taşımaktadır.
Bunun pek çok sebebi vardır ki bunlardan en önemlisi, Arap dilinin gücü,
belâgati/fesahati ve inceliğidir. Nasıl olmasın ki? Zira Arapça, Allah’ın (cc.),
Kur'ân-ı Kerim'in dili olarak seçip şereflendirdiği ve onu akıl ve mantığa
bağladığı bir dildir. Bu bağlamda Allah Teâlâ Yûsuf suresinin ikinci ayetinde
şöyle buyurmuştur: “Anlayabilesiniz diye biz onu Arapça bir Kur’an olarak
indirdik.”. Yine Şuarâ suresinin 192-196. ayetlerinde Arap dilini ve fesahatini
överek şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz bu Kur’an âlemlerin rabbi tarafından indirilmiştir.
Onu, senin kalbine uyarıcılardan olasın diye açık bir Arapça ile Rûhu'l-
Emîn indirmiştir. O Kur’an, şüphesiz öncekilerin kitaplarında da vardır.”.
Bu çalışma, Arap dili ve edebiyatı öğretimindeki tecrübemizden yola çıkılarak
öncelikle bu alanda çalışma yapan öğrencileri ve nihayetinde bütün
araştırmacı ve ilgili okurları hedef almakta, Arap edebiyatına, tarihine, en
önemli şairlerine, edebiyatçılarına ve kaynaklarına, sade, açık ve net bir şekilde
ışık tutmayı amaçlamaktadır.
Edebiyatın, her bir milletin tarihi, kültürü, sosyal ve siyasi şartlarıyla
olan yakın ilişkisi göz önüne alındığında, Arap edebiyatının tarihsel olarak
şu şekilde taksimi mümkündür: • İslam öncesi Arap edebiyatı (Cahiliye dönemi)
• İslam'ın başlangıcında Arap edebiyatı (Sadru'l-İslam dönemi)
• Emevi dönemi Arap edebiyatı
• Abbasi dönemi Arap edebiyatı
• Endülüs Arap edebiyatı
• Memlük dönemi Arap edebiyatı
• Osmanlı dönemi Arap edebiyatı
• Modern dönem Arap edebiyatı
Bundan sonraki çalışmalarımızda İslam öncesi dönem (Câhiliye dönemi
edebiyatı) hariç önemine binaen her dönem için bir kitap yazmayı arzu ediyoruz.
İslam öncesi döneme ait kitabı iki bölüm olarak planlamaktayız. Hazırlanması
düşünülen serinin ilk kitabında kıymetli okurlara Arap toprağının
tabiatı, ülkeleri, kabileleri, bunların tarihleri, kültürleri, sosyal, kültürel
ve dini hayatları, savaşları, en önemli nesepleri, Arap şiirinin tanımı ve
menşei hakkında vb. konular sunulacaktır, devamında mu‘allakât sahibi
olan Arap şairleri ve onların her birinin mu‘allakaları gerekli oranda ve kâfi
derecede ele alınacaktır. İkinci kitap ise yağmacı şairler, o dönemdeki hutbeler,
hikmetli sözler, vasiyetnameler ve darb-ı meseller gibi nesir sanatlarını
içerecektir. Serinin geri kalanında da bu minvalde konuların ele alınması
hedeflenmektedir.
Öncelikle Allah rızasına nail olabilme arzusuyla bu eserin Arap edebiyatına
ilgi duyan araştırmacılara, öğrencilere ve özellikle Arap edebiyatına
değer veren tüm okuyuculara faydalı olmasını Cenâb-ı Hakk'tan niyaz ediyoruz.
Yazarlar