Research Information System
XVI. ULUSLARARASI TÜRK KÜLTÜRÜ, SANATI ve KÜLTÜREL MİRASI KORUMA SEMPOZYUMU/SANAT ETKİNLİKLERİ, Constanta, Romania, 5 - 06 July 2022, no.104, pp.173-178
The art of fabric started as weaving with the instincts of protection and covering since the existence of man, and has developed and diversified with its unique features in everyculture for centuries. Patterns in fabric art are made byprinting, embroidery or weaving techniques and the art of printing, which is one of these techniques, is called "block-printing" in the world.
Printed textiles, an art product in which people reflecttheir feelings and thoughts, express their desire for decorationand aesthetic understanding by drawing, dyeing or printing on fabric, have been produced for centuries with similartechniques in various parts of the world with different namesand different artistic features.
According to written sources, in the Indus Valley BC. It is known that the oldest piece of cotton fabric, estimated to be from 2500 BC, belongs to India, but there is no definiteinformation about whether this fabric is a printed-dyed fabric(Myers, 1995: 6). Printed-dyed fabrics, which are not knownexactly when they started, have a very important place in Indian fabric art. These fabrics are made in two differenttechniques. One of them is the block printing technique. Thistechnique is the technique of patterning fabrics as a result of transferring hand-carved wooden pattern patterns onto thefabric by using various colors. Another technique is the onecalled Kalemkari. Block printing technique can also be used in this technique, in which patterns are drawn and transferred on the fabric using a pen-like tool called kalam. Printed-dyedIndian fabrics, which have been made with the sametechniques for centuries, are still produced in almost allregions of India using the same technical features andmethods. When we examine the old samples we can reach andthe printed-dyed Indian fabric samples today, it is possible tosay that there has been a change in terms of pattern, composition properties, dyestuff used and colors.
In the paper, the techniques used in printed-dyed Indianfabrics will be explained in detail. An evaluation will be madeon the color, pattern, composition and usage areas of today'sprinted-dyed Indian fabrics with fabric samples from differentcenturies, and the prominent features of these fabrics will be discussed. The reasons for continuing the production frompast to present without decreasing and the importance of theproduction of these fabrics with traditional methods despitethe technological developments in the world will be emphasized.
Özet
Kumaş sanatı, insanın varoluşundan bu yana korunma ve örtünme içgüdüleri ile dokumacılık olarak başlamış, yüzyıllar boyunca her kültürde kendine has özellikleriyle gelişip çeşitlenmiştir. Kumaş sanatında desenlendirmeler baskı, işleme ya da dokuma teknikleri ile yapılmış ve bu tekniklerden biri olan baskı sanatı dünyada “block-printing” olarak adlandırılmıştır.
İnsanların duygu ve düşüncelerini yansıttıkları, süsleme isteklerini ve estetik anlayışlarını kumaş üzerine çizerek, boyayarak ya da kalıp ile baskı yaparak anlattıkları bir sanat ürünü olan baskılı tekstiller, benzer tekniklerle dünyanın çeşitli yerlerinde farklı isimler ve farklı sanatsal özelliklerle yüzyıllardır yapılmaktadır.
Yazılı kaynaklara göre İndus Vadisinde M.Ö. 2500 yıllarından kaldığı tahmin edilen en eski pamuklu kumaş parçasının Hindistan’a ait olduğu bilinmektedir ancak bu kumaşın baskılı-boyalı kumaş olup olmadığı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır (Myers, 1995: 6). Hint kumaş sanatında tam olarak ne zaman başladığı bilinmeyen baskılı-boyalı kumaşlar oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu kumaşlar iki farklı teknikte yapılmaktadır. Bunlardan birisi blok baskı tekniğidir. Bu teknik çeşitli renkler kullanılarak el oyması ahşap desen kalıplarının kumaş üzerine baskı yoluyla aktarılması sonucu kumaşların desenlendirilmesi tekniğidir. Bir diğer teknik ise Kalemkari denilen tekniktir. Kelam adı verilen kalem benzeri bir alet kullanılarak kumaş üzerine desenlerin çizilerek aktarıldığı bu teknikte, aynı zamanda blok baskı tekniği de kullanılabilmektedir. Yüzyıllardır aynı tekniklerle yapılan baskılı-boyalı Hint kumaşları, Hindistan’ın neredeyse tüm bölgelerinde günümüzde de aynı teknik özellikler ve yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. Ulaşabildiğimiz eski örneklerle günümüzdeki baskılı-boyalı Hint kumaş örneklerini incelediğimizde desen, kompozisyon özellikleri, kullanılan boyarmadde ve renkler açısından bir değişim olduğunu söylemek mümkündür.
Bildiride baskılı–boyalı Hint kumaşlarında kullanılan teknikler ayrıntılı şekilde anlatılacaktır. Farklı yüzyıllara ait kumaş örnekleriyle günümüzdeki baskılı-boyalı Hint kumaşlarının renk, desen, kompozisyon ve kullanım alanları üzerinde değerlendirme yapılacak, bu kumaşların öne çıkan özellikleri ele alınacaktır. Geçmişten günümüze hala üretiminin azalmadan sürdürülebilmesinin nedenleri ve dünyadaki teknolojik gelişmelere rağmen geleneksel yöntemlerle bu kumaşların üretiminin önemi üzerinde durulacaktır.