Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şarkiyat Mecmuası, sa.46, ss.201-223, 2025 (TRDizin)
Abbâsî
şairi Mahmûd el-Varrâk, hikmet, öğüt ve zühd şairi olarak tanınmaktadır. Onun
şiirlerini inceleyen kimse, Divan’ının çoğunda bu anlayışın hâkim olduğunu
kolaylıkla görebilir. Şiirlerinde ölüm teması öne çıkıp şiirinin en önemli
konularından biri haline gelmekte ve yaşlılık teması ve ilişkili konularla son
derece uyum içinde durmaktadır. Ölüm ve yaşlılık, onun hayat felsefesini,
Allah, din ve toplumla ilişkisini ortaya koyduğu önemli iki konu olmuştur. Ölüm
düşüncesi, onun hayatında yaşadığı fikrî ve imanî bir dönüşümü de
yansıtmaktadır. Öte yandan Mahmûd el-Varrâk’ın şiirlerinde birçok meselenin
işlenmesi, düşüncenin ahengi, konunun önemi gibi birçok yön dikkati çekse de
göz alıcı bir diğer yön de onun düşüncelerini ele aldığı edebî üslûptur. Edebî
tasvirin çeşitli unsurlarını kendi fikirlerine hizmet edecek şekilde ve ölüm
konusunun önemiyle tutarlı olacak tarzda ifade etmiştir.
Bu
çalışma, Mahmûd el-Varrâk'ın şiirinde zühd, vaaz ve hikmet yönlerini ele almayı
amaçlayan edebi veya eleştirel çalışmalar alanında ilk olmasa da, ölüm ve
yaşlılık konularını ele alması özelinde ikili/çift, nesnel bir bütünleşik
cihetiyle göz önüne alındığında var olanlar içerisinde ilk çalışmadır.
Makale,
Mahmûd el-Varrâk’ın şiirlerinde ölüm ve yaşlılık konularını ele almakta ve
şiirinin özelliklerini gözlemlemek, düşünce ve tasvir estetiği açısından öne
çıkan yönlerine ışık tutmak amacı taşımaktadır.