Research Information System
8th International Сukurova Agriculture and Veterinary Congress, Adana, Turkey, 21 - 23 June 2024, pp.405-4014
Soğuk gıda lojistiği, soğuk zincir lojistiğinin önemli bir
kısmını oluşturmakla birlikte, ısıya duyarlı gıda ürünlerinin ihtiyaç duyulan
ısı değerlerinde taşınması, elleçlenmesi ve depolanması faaliyetleri bütünüdür
ve gıda güvenliğinin sağlanması için son derece önemlidir. Tarım ürünlerinde
hasatla, süt ve et ürünlerinde ise işlenme ile başlayan soğuk zincir ürünlerin
tüketicilerin buzdolabına girinceye kadar devam etmektedir. Soğuk zincirde
karşılaşılan en büyük zorluklardan birisi soğuk zincirde yer alan ürünlerin her
birinin farklı sıcaklık derecelerine ihtiyaç duymalardır. Sadece bir ürün
taşınırken gerekli sıcaklık başlangıçta ayarlanınca kontrol altında tutmak
mümkünken, birleştirilen ürünlerin taşınmasında sorunlar yaşanabilmektedir. Ayrıca
ön soğutmanın yetersiz yapılmasında büyük sorunlar doğurabilmektedir. Yetersiz
ön soğutmanın yapılması durumunda hem palet içindeki ısı dengesiz dağılacak hem
de araçları yüklenince paletler arasındaki ısı farklılıkları tüm ürünlerin
sıcaklık değerleri üzerinde olumsuz sonuçlar yaratabilecektir. Böyle bir durum,
ürünlerin raf ömürleri, besin değerleri, kalitesi, güvenliği gibi unsurlar
üzerinde de etkili olacaktır. Ön soğutma dışında diğer önemli bir durumda soğuk
zincirin kırıldığı araçlar arasındaki aktarmalardır. Depolar ve satış noktaları
gibi ürünlerin uğrak noktalarının sayısı arttıkça ürünlerin bozulma
ihtimallerinde de artış yaşanacaktır. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın
(UNEP) 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporuna göre, tüketicilerin kullanımına
sunulan gıdanın yaklaşık %19’u israf edilmektedir. Bu yüzden soğuk zincir
lojistikiği tüm ülkeler açısından stratejik bir önem arz etmekte ve dünyada
soğuk zincir lojistiğine olan talep artışı giderek artmaktadır. Soğuk gıda
lojistiği diğer tedarik zincirlerine göre daha dikkat gerektiren, kendine has
metot ve usulleri içeren daha karmaşık bir yapıdan oluşmaktadır. Bu yapı
içerisindeki ürünlerin raf ömrü kısa olduğu için ulaştırma ve elleçleme hızı
önemli olduğu gibi ürünlerin sıcak kontrolü için özel ulaştırma ve depolama
ekipmanlarına da ihtiyaç duyulmaktadır. Ürünler üzerindeki son kullanma tarihi
ancak soğuk zincirdeki gerekli olan bütün şartların sağlanması durumunda
geçerli olacağı için bu faaliyetlerde ısı kontrolünün ve bu çerçevede uygun
altyapının sağlanması gerekmektedir.Gıda kayıplarının en önemli nedenlerinin
başında soğuk zincirin uygulanamaması geldiği için ve bu durumun insan
sağlığına zarar vermesinden dolayı soğuk gıda zinciri ülkeler açısından
stratejik öneme sahip olmuştur. Bu çerçevede çalışmanın amacı soğuk gıda
lojinin önemini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada soğuk gıda
lojistikiği ile ilgili uygulamalara, sorunlara soğuk gıda lojistiğinin önem
önemine vurgu yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Gıda Lojistiği, Soğuk Zincir Lojistiği, Gıda İsrafı