Research Information System
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online), no.14, pp.424-430, 2024 (Peer-Reviewed Journal)
Türk dilinin imlası için Uygur alfabesinin kullanıldığı dönem içinde bu alfabeye paralel
şekilde Arap alfabesi de kullanılmıştır. Eserler bu alfabelerden birisi veya ikisiyle yazıya
geçirilmiştir. Arap alfabesinin birçok farklı dile uygulanması, bu alfabenin ilgili diller için
ıslahını gerekli kılmıştır. Türk dilinin yazılmasında da çeşitli ıslahlar yapılmıştır. Bu
çalışmada, Osmanlı sahası eserlerinden biri olan Tarih-i Yakub Paşa’da (Tārīḫ-i Ya‘ḳūb Paşa)
/ŋ/ sesinin özel imlası incelenmiştir. Tarih-i Yakub Paşa eseri, konu bakımından Yakub
Paşa’nın Balkan topraklarındaki uzun seferi ve Kırbova Savaşı’ndaki zaferine dairdir. Bu
savaş sırasında Yakub Paşa, Bosna sancak beyi görevinde bulunmuştur. Bu makalede Tarih-i
Yakub Paşa’da nun ve kef harflerinin beraber /ŋ/ sesi için kullanıldığı örnekler tasnif edilip
incelenmiştir. Türk dilinin “tanrı” sözünün Tarih-i Yakub Paşa eserindeki imlasında nun ve
kef harf bütününün /ŋ/ sesini karşılamak için kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu ses
transkripsiyon işareti olarak “
n ͡ g” şeklinde gösterilir ve tek bir sesin karşılığı olarak kullanılır.
Eski Uygur imlasının özelliği olarak bilinen bu özellik, Hazar’ın batısında Arap alfabesiyle
yazılan Türkçe metinlerde de bir imla etkisi olarak yansımıştır. İncelenen eserde eski imla
tarzı olarak nun-kefli kullanımın yanında, kefli kullanıma da rastlanmıştır. Anılan durumlarla
beraber burada Tarih-i Yakub Paşa eserinde konuyla ilgili örnekler verilerek incelenmiştir.