Bu çalışmanın amacı, probleme dayalı öğrenme (PDÖ) uygulamalarının ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerine ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisini incelemek ve bu uygulamalara yönelik öğrenci görüşlerini belirlemektir. 2022-2023 eğitim-öğretim yılında, Ege Bölgesi’nin küçük bir ilindeki resmi bir ilkokulda öğrenim gören 4. sınıf düzeyindeki 62 öğrenci; bu araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Bu bağlamda 32 öğrenci deney grubunda ve 30 öğrenci ise kontrol grubunda yer almıştır. Araştırma nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem ile tasarlanmıştır. Araştırmanın verileri UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği, Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Ölçeği ve öğrenci mektupları ile toplanmıştır. Toplanan nicel verilerin analizinde t-testi ve nitel verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın nicel bulguları doğrultusunda PDÖ uygulamalarının, ders kitabına dayalı öğretime kıyasla, öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ile sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarını anlamlı şekilde artırdığı saptanmıştır. Araştırmanın nitel bulguları doğrultusunda ise deney grubu öğrencilerinin PDÖ uygulamalarına ilişkin “güzel ve eğlenceli olması”, “uygulamaların devamlılığının istenmesi” ve “iş birliği yapılması” gibi olumlu; “grup üyeleriyle anlaşmazlık yaşama” ve “sonlara doğru sıkılma” gibi olumsuz görüşler bildirdikleri görülmüştür. Aynı zamanda araştırmanın sınırlılıkları doğrultusunda PDÖ’nün farklı sınıf düzeylerinde gerçekleştirilmesi ve sosyal bilgiler dersinin diğer öğrenme alanlarına entegre edilmesi gibi önerilere yer verilmiştir.
The aim of this study is to examine the effects of problem-based learning (PBL) applications on 4th grade primary school students' critical thinking tendencies and attitudes towards social studies course, and to determine student opinions about these practices. The research was designed with a mixed-method in which quantitative and qualitative methods were used together. The quantitative dimension of the study was conducted with a pretest-posttest control group design, and the qualitative dimension was conducted with a case study. In the 2022-2023 academic year, 62 4th grade students studying in a public primary school in a small province of the Aegean Region formed the study group of this research. In this context, 32 students were in the experimental group and 30 students were in the control group. The data were collected by using the UF/EMI Critical Thinking Tendency Scale, Attitude Towards Social Studies Course Scale and student letters. T-test was used to analyze the quantitative data and content analysis technique was used to analyze the qualitative data. In line with the quantitative findings of the study, PBL practices significantly increased students' critical thinking tendencies and attitudes toward social studies course compared to textbook-based instruction. Moreover, in line with the qualitative findings of the study, it was seen that the experimental group students reported positive opinions about PBL practices such as "being nice and fun", "desiring continuity of practices", "cooperating", and negative opinions such as "having disagreements with group members" and "getting bored towards the end". At the same time, in line with the limitations of the study, some suggestions were made such as the realization of PBL at different grade levels and its integration into other learning areas of the social studies course.
